Poziv Istine
قَالَ يَا إِبْلِيسُ مَا مَنَعَكَ أَنْ تَسْجُدَ لِمَا خَلَقْتُ بِيَدَيَّ ۖ أَسْتَكْبَرْتَ أَمْ كُنْتَ مِنَ الْعَالِينَ
“Šta te navelo (o Iblise) da se ne pokloniš onome koga sam sa Svoje dvije ruke stvorio?” (Sad, 75)
وَقَالَتِ الْيَهُودُ يَدُ اللَّهِ مَغْلُولَةٌ ۚ غُلَّتْ أَيْدِيهِمْ وَلُعِنُوا بِمَا قَالُوا ۘ بَلْ يَدَاهُ مَبْسُوطَتَانِ يُنْفِقُ كَيْفَ يَشَاءُ
“Jevreji govore: ‘Allahova je ruka stisnuta!’ Stisnute bile ruke njihove i prokleti bili zbog toga što govore! Ne, obje su ruke Njegove pružene, On udjeljuje koliko hoće!” (El-Maide, 64)
Uzvišeni Allah u prvom ajetu kaže: “Šta te navelo (o Iblise) da se ne pokloniš onome koga sam sa Svoje dvije ruke stvorio?” Ovdje Allah, subhanehu ve te’ala, ukazuje na određene vrijednosti i odlike Adema, alejhis-selam, kojim ga je odlikovao nad ostalim stvorenjima.
Jedna od posebnih odlika jeste i ta da ga je stvorio Svojim dvjema rukama, zatim mu udahnuo život, podučio ga imenima svih stvari i naredio melekima da mu učine sedždu.
Sve stvoreno, Uzvišeni Allah je stvorio Svojom moći, odredbom i voljom.
إِنَّمَا قَوْلُنَا لِشَيْءٍ إِذَا أَرَدْنَاهُ أَنْ نَقُولَ لَهُ كُنْ فَيَكُونُ
“Ako nešto hoćemo, Mi samo za to reknemo: ‘Budi!’ – i ono bude.” (En-Nahl, 40)
Međutim, Allah, tebareke ve te’ala, ukazuje da je Adema stvorio Svojom voljom i odredbom i da ga je stvorio Svojim dvjema rukama. Uzvišeni Allah čini Svojim rukama šta On, tebareke, hoće i želi. Međutim, ima onih koji Allahovo savršeno svojstvo dvije ruke tumače svojstvom Allahove snage. Naravno, ovakva vrsta tumačenja je neprihvatljiva i netačna, jer se to suprotstavlja akidi ehli-sunneta, zatim takvo tumačenje ne potvrđuje ni arapski jezik, niti postoji neki šerijatski dokaz iz Kur’ana i sunneta. Na osnovu njihovog pogrešnog i neispravnog tumačenja, navedeni ajet:
قَالَ يَا إِبْلِيسُ مَا مَنَعَكَ أَنْ تَسْجُدَ لِمَا خَلَقْتُ بِيَدَيَّ ۖ أَسْتَكْبَرْتَ أَمْ كُنْتَ مِنَ الْعَالِينَ
“Šta te navelo (o Iblise) da se ne pokloniš onome koga sam sa Svoje dvije ruke stvorio?” (Sad, 75),
značio bi: “…koga sam sa Svoje dvije moći stvorio”. Ovo tumačenje je neispravno, jer nije ispravno kazati da Uzvišeni Allah posjeduje dvije snage ili moći, već je općepoznato da Allah posjeduje apsolutnu moć i snagu, nemoć Ga ne obuzima ni u kojem slučaju, niti nešto utječe na Njegovu savršenu snagu.
Drugo mišljenje o značenju svojstva “Svoje dvije ruke” jeste da to upućuje na Allahovu blagodat, što opet nije ispravno, jer Allah ne posjeduje samo dvije blagodati, već mnogo blagodati, kojima nema broja.
وَآتَاكُمْ مِنْ كُلِّ مَا سَأَلْتُمُوهُ ۚ وَإِنْ تَعُدُّوا نِعْمَتَ اللَّهِ لَا تُحْصُوهَا ۗ إِنَّ الْإِنْسَانَ لَظَلُومٌ كَفَّارٌ
“…i daje vam svega onoga što od Njega tražite, i ako biste Allahove blagodati brojali, ne biste ih nabrojali. Čovjek je, uistinu, nepravedan i nezahvalan.” (Ibrahim, 34.)
Od Abdullaha b. Omera, radijallahu anhu, prenosi se da je Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: “Allah će smotati nebesa na Sudnjem danu, zatim će ih uzeti u Svoju desnu ruku, pa će reći: ‘Ja sam Vladar, gdje su silnici, gdje su oholnici?’ Zatim će smotati Zemlju u ljevicu, pa će reći: ‘Ja sam Vladar, gdje su silnici, gdje su oholnici?'” (Muslim)
Navedeni hadisi se spominju prilikom komentara Allahovih riječi:
وَمَا قَدَرُوا اللَّهَ حَقَّ قَدْرِهِ وَالْأَرْضُ جَمِيعًا قَبْضَتُهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَالسَّمَاوَاتُ مَطْوِيَّاتٌ بِيَمِينِهِ ۚ سُبْحَانَهُ وَتَعَالَىٰ عَمَّا يُشْرِكُونَ
“Oni nisu veličali Allaha onako kako Ga treba veličati; a čitava će Zemlja na Sudnjem danu u šaci Njegovoj biti, a nebesa će u desnici Njegovoj smotana ostati. Čist neka je On i uzvišen iznad onih koje Njemu smatraju ravnim!” (Ez-Zumer, 67)
Enes b. Malik, radijallahu anhu, prenosi hadis o velikom zauzimanju, u kojem Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, kaže: “Sakupit će se vjernici na Sudnjem danu, pa će tražiti nekoga da se zauzme za njih kod Gospodara, da im olakša stanje u kojem su se našli tog dana. Tako će doći Ademu i reći mu: ‘O Ademe! Vidiš li u kakvom su stanju ljudi? Allah je tebe stvorio Svojom rukom, tebi su meleki sedždu učinili, Allah te je svim imenima podučio, pa se zauzmi za nas kod svoga Gospodara…'” (El-Buhari) Od Ebu Hurejre, radijallahu anhu, prenosi se da je Vjerovjesnik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: “Allahova ruka je puna, i njenu puninu nimalo neće umanjiti danonoćno obilno davanje. Jeste li primijetili koliko je Allah udijelio otkako je stvorio nebesa i Zemlju? Ipak, to nimalo nije umanjilo ono što se nalazi u Njegovoj ruci.” (El-Buhari)
Od Ibn Omera, radijallahu anhu, prenosi se da je Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: “Zaista će Allah, kada nastupi Sudnji dan, šakom uhvatiti Zemlju, a nebesa će biti u Njegovoj desnici, pa će reći: ‘Ja sam Vladar.'” (El-Buhari)
Prenosi se od Zuhejra, radijallahu anhu, da je Vjerovjesnik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: “Zaista su pravedni kod Allaha na osvijetljenim minberima; s desne strane Er-Rahmana (Milostivog) – a obje Allahove ruke su desnice – oni koji provode pravdu u svojim presudama, u svojim porodicama i među onima koji su im potčinjeni.” (Muslim) S obzirom na to da se u nekim hadisima navodi da su obje Allahove ruke desnice, a u drugim hadisima ukazuje se na desnu i lijevu ruku, postavlja se pitanje kako izmiriti prividnu oprečnost između navedenih hadisa? U vezi s ovim pitanjem postoje dva mišljenja učenjaka.
Prvo mišljenje, koje zastupa jedan od najpoznatijih učenjaka ehli-sunneta Osman b. Seid ed-Darimi, rahimehullah, koji u svome djelu Reddu ala Bišr el-Merisi potvrđuje Allahu svojstvo lijeve i desne ruke, zatim Ebu Ja’la Muhammed b. Husejn el-Fera, u djelu Ibtalul-te’vilat, Muhammed b. Abdul-Vehhab, u Kitabut-tevhid, i šejh Abdullah Gunejman.
Drugo mišljenje, koje zastupaju poznati učenjaci Ibn El-Huzejme, rahimehullah (Kitabut-tevhid), imam Ahmed b. Hanbel, El-Bejheki, šejh Albani, koji tvrde da su Allahove obje ruke desne.
Mnogi učenjaci su pokušali pomiriti prividnu oprečnost između navedenih predaja, poput šejha Ibn Usejmina, rahimehullah, koji je rekao: “Uzvišeni Allah posjeduje desnu i lijevu ruku, ali obje Njegove ruke su desne, tj. blagoslovljene i obiluju svakim dobrom. To iz razloga kako neko ne bi pomislio da Uzvišeni posjeduje lijevu ruku, koja ima nedostatke i mahane naspram Njegove desnice, kao što je slučaj sa osobinama desne i lijeve ruke kod stvorenja. Shodno tome, vidjet ćemo da je čovjek najodlikovanije stvorenje, koje posjeduje desnu i lijevu ruku, ali je desna ruka u odnosu na lijevu odlikovanija. Čovjeku je zabranjeno da jede i pije lijevom rukom, uzima i daje lijevom rukom. Dakle, kada je ovakav opis lijeve ruke kod ljudi, koji sadrži manjkavost, Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, izrekao je hadis u kojem kaže: ‘Obje Allahove ruke su desnice’, kako bi otklonio pogrešno mišljenje kod ljudi o osobinama dvije ruke Uzvišenog Allaha.” (Lika’u babul-meftuh.) Imam El-Begavi, rahimehullah, navodi riječi Ebu Sulejmana el-Hattabija, rahimehullah, koji kaže: “Dvije ruke su svojstvo koje nam je potvrđeno Objavom (et-tevkif), i mi ga prihvatamo onako kako nam je spomenuto, ne zalazeći u njihovu kakvoću (la nukejjifuha), i stajemo na granici na kojoj je stao Kur’an, kao i sahih-predaje – to je mezheb ehli-sunneta vel-džemata!” (Pogledati: Šerhus-sunne)
Čvrsto vjerujemo da Uzvišeni Allah ima dvije ruke, njima stvara, radi, uzima ono što On, tebareke ve te’ala, hoće, i ne ispitujemo kakvoću Njegovih savršenih ruku, niti ih pokušavamo pojmiti, niti zamisliti!
_________________________________________
Iz knjige: Svojstva Milostivog – Sanel Ramić, prof.
